در چهارمین روز از برقراری آتشبس پس از ۱۲ روز جنگ اسرائیل و ایران، سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل (امان) ارزیابی خود از نتایج عملیات این کشور در ایران را منتشر کرد.
این گزارش که روز جمعه ششم تیر منتشر شد، میگوید که بمبارانهای انجامشده توسط آمریکا و اسرائیل علیه تأسیسات هستهای جمهوری اسلامی، توان ایران در غنیسازی اورانیوم با غلظت ۹۰ درصد را برای «یک دورهٔ طولانی و ممتد» از تهران سلب کرده است.
این گزارش همچنین ادعا میکند که توان تولید «هستهٔ جزء مکمل» نیز که امکان تزریق اورانیوم در مکانیسم بمب اتمی را فراهم میکرد، «خنثی شده است».
بهگفتهٔ «امان»، محور تسلیحاتی در برنامهٔ هستهای ایران، که توان تبدیل اورانیوم غنیشده به بمب بود، «بهطور قابل توجهی آسیب دیده است» و علاوه بر آن، اجزای غنیسازی شامل سانتریفیوژها، سیستمهای تولید و زیرساختهای سازمانی ایران نیز آسیب دیدهاند.
«امان» در بخش ضربات واردشده به پروژهٔ هستهای ایران، افزوده است که دانشمندان و مقامات ارشد برنامهٔ اتمی ایران اکنون حس میکنند که «تحت تعقیب» و زیر نظر هستند.
اسرائیل با هدف اعلامیِ رفع تهدید حیاتی برای خود از ناحیهٔ برنامهٔ هستهای ایران که آن را دارای اهداف نظامی و برای تولید بمب اتم میدانست، عملیات نظامی در ایران را از بامداد ۲۳ خرداد آغاز کرد؛ یک روز پیش از ششمین دور مذاکرات هستهای که قرار بود در مسقط برگزار شود.
نخستوزیر اسرائیل در روز شروع حملات اسرائیل گفت رفع تهدید ناشی از موشکهای بالیستیک ایران نیز هدف دوم عملیات کشورش در ایران است.
پس از پیوستن مستقیم آمریکا به این جنگ و بمباران سایتهای هستهای ایران در یکم تیرماه، گزارشهای متعدد و متفاوتی از میزان آسیبهای واردشده به تأسیسات هستهای ایران منتشر شده است.
اکنون «امان» در ارتش اسرائیل به فرماندهی شلومو بیندر، در اولین گزارش مشروح خود، با اعلام سلب توان هستهای نظامی ایران برای «یک دورهٔ طولانی»، افزوده است که ارتش اسرائیل همچنان به رصد گامهای ایران در برنامهٔ هستهایاش ادامه خواهد داد و «برای اقدام احتمالی در رویارویی با تهدیدات فوری کماکان آماده است».
گزارش سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل افزود که حتی اگر جمهوری اسلامی در پنهان کردن اورانیوم غنیشدهٔ خود موفق شده باشد، بازسازی سایتهای هستهای و احیای برنامهٔ اتمی آن زیر سؤال است و مشخص نیست که تهران بتواند ویرانی سنگین بهبارآمده را جبران کند.
یک فرمانده ارشد سازمان اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل در ارتباط با این گزارش «امان» به یدیعوت آحرونوت در روز ششم تیر گفت «اولویت اصلی شاخهٔ اطلاعاتی ارتش اکنون این است که بفهمد آیا ایران قصد احیای برنامههای هستهای و موشکی آسیبدیدهٔ خود را دارد یا نه و آیا تصمیم خواهد گرفت که میلیاردها دلار و سالها تلاش عملی مخفی را هدر ندهد یا نه».
در ایران، عباس عراقچی، وزیر خارجه، شامگاه پنجم تیر در گفتوگو با تلویزیون جمهوری اسلامی گفت سازمان انرژی اتمی ایران هنوز در حال بررسی و ارزیابی بمبارانهای آمریکا و اسرائیل است، اما آسیب وارده به زیرساختهای هستهای ایران «جدی» است.
عباس عراقچی بهعنوان مذاکرهکنندهٔ ارشد ایران در پنج دور مذاکرات مستقیم و غیرمستقیم با دولت دونالد ترامپ در مسقط و رم، تأکید کرد که برنامهٔ هستهای تهران ماهیت صلحجویانه دارد و ایران میتواند هدف آمریکا را که اطمینان یافتن از نظامینبودن این برنامه است، فراهم کند.
با این حال، ایران در این مذاکرات دوماهه اصرار داشت که از غنیسازی دست نخواهد کشید؛ شرطی که ایالات متحده برای رسیدن به توافق مطرح کرده بود.
بیشتر در این باره: رهبر جمهوری اسلامی ادعا کرد ایران بر اسرائیل و آمریکا «پیروز شده است»آسیب به عرصهٔ موشکی ایران در ارزیابی «امان»
ارتش اسرائیل در گزارش شاخهٔ اطلاعاتی خود در مورد چرایی آغاز عملیات جنگی در ایران نوشته است که جمهوری اسلامی پس از ناکامی حملهٔ گروه افراطی حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر ۲۰۲۳، خود را برای حمله به اسرائیل آماده میکرد.
بهادعای این گزارش، برنامهٔ هستهای ایران به «نقطهٔ بیبازگشت» نزدیک میشد، رهبر چمهوری اسلامی تمایل به نابودی اسرائیل را بیان میکرد، حکومت ایران سالها از طریق نیروهای نیابتیاش ایجاد «حلقهٔ آتش» در اطراف اسرائیل را ادامه داده بود، توان تولید موشکی خود را سرعت داده و برنامهریزی کرده بود تا اواسط تابستان دو سال دیگر (۲۰۲۷) دو هزار و ۵۰۰ موشک بالیستیک خود را به حدود هشت هزار فروند برساند.
شاخهٔ اطلاعاتی ارتش افزوده است ایران پس از آنکه پی برد نیروهای نیابتیاش در لبنان و سوریه دیگر توان جدی برای هدف قرار دادن مرگبار اسرائیل با راکت و موشک را ندارند، تلاش برای تولید هزاران موشک را شتاب داد.
«امان» در گزارش ششم تیر در خصوص آسیب واردشده به بخش موشکی ایران در نتیجهٔ عملیات ۱۲ روز اخیر نوشت: «۲۰۰ پرتابگر موشکی ایران از بین رفتند که ۵۰ درصد از سکوهای پرتاب موشکی این کشور بودند، ۳۵ درصد از مراکز تولید موشکی ایران منهدم شد، خسارت به توانایی ایران در تولید موشک "جدی" است، توان تولید موشکهای زمینبهزمین بر اساس سوخت جامد "بهطور قابل توجه" آسیب دید، توان تولید ایران در موشکهای سوخت مایع از بین رفت بهگونهای که به نظر میرسد دیگر نخواهد برنامههای آن را پیش ببرد و در کوتاهمدت، توان تولید موشکهای زمینبهزمین ایران "بهطور قابل توجه" کاهش یافت.»
این در حالی است که تهران در مورد جزئیات ضربات واردشده به برنامهٔ موشکیاش سکوت کرده و منابع مستقل نظامی و کارشناسان حرفهای در سطح بینالملل نیز هنوز گزارشی در این زمینه منتشر نکردهاند.
جزئیات حملات هوایی و اهداف
شاخهٔ اطلاعاتی ارتش اسرائیل در گزارش خود افزوده که در طول عملیات این کشور در ایران این اهداف را نیز حاصل کرد:
«بیش از ۳۰ مقام ارشد نظامی ایران شامل ۱۷ فرمانده طراز اول جمهوری اسلامی کشته شدند، ۱۱ دانشمند هستهای ایران از بین رفتند، یک هزار و ۵۰۰ هدف نظامی شامل اتاقهای عملیات، سامانههای پدافندی و اماکن نظامی در نقاط مختلف ایران بمباران شد، ۱۵ هواپیمای جنگی ایران نابود شد، شش فرودگاه نظامی ایران هدف قرار گرفت، از مشهد تا فرودگاههایی در غرب ایران.»
گزارش تازهٔ ارتش اسرائیل میگوید که نیروهایش، در کنار یک هزار و ۵۰۰ پرواز عملیاتی که با ۶۰۰ بار سوختگیری جنگندهها در هوا امکانپذیر شد، صدها عملیات پهپادی نیز انجام دادند و افزون بر آن، شناورهای موشکانداز اسرائیل نیز در ۱۲ روز درگیری، مأموریتهایی انجام دادند و ۳۰ ناوچهٔ دریایی ایران را از بین بردند.
نهادهای اطلاعات نظامی آمریکا یا سایر کشورهای قوی غربی و همچنین منابع مستقل و کارشناسان نظامی جهانی هنوز آمار و ارقام ارائهشده از سوی ارتش اسرائیل را تأیید یا رد نکردهاند.
سه دستاورد راهبردی
رسانههای اسرائیل در بازتاب گزارش «امان» نوشتند، اگر جمهوری اسلامی در طول مذاکرات خود با آمریکا برچیدن زیرساختهای هستهای نظامی و تعلیق غنیسازی را پذیرفته بود، «فرصت راهبردی» برای حملهٔ اسرائیل از بین میرفت.
پیشتر منابع اسرائیلی گفته بودند تنها جنگندههای رادارگریز یا مهمات دقیق نبود که این کشور را به انجام ضربهٔ پیشدستانه به ایران امیدوار میکرد بلکه پای سالها اطلاعات دقیق پالایششده از سوی ارتش و موساد در مورد فرماندهان، دانشمندان هستهای، مراکز نظامی و هستهای ایران در میان بود.
ارزیابی «امان» به سه «دستاورد راهبردی» بهعنوان عواملی برای «بازدارندگی ایران از احیای برنامههای هستهای و موشکی» اشاره کرده و این موارد را اینگونه بیان کرده است:
«ایران اکنون درک کرده که "بهای سنگینی خواهد پرداخت"، آمریکا نهتنها در گفتار بلکه در عمل به ایران و کشورهای منطقه ثابت کرده که به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای متعهد است، و "برتری هوایی برای نیروی هوایی اسرائیل در آسمان غرب ایران و تهران" هنوز در اختیار اسرائیل است؛ امری که "شاید مقامات ایران را وادار کند که پیش از احیای برنامههای هستهای و موشکی، بیشتر تعمق کنند».
دونالد ترامپ هم پیشتر گفته بود که کنترل آسمان ایران اکنون در دست آمریکا و اسرائیل است.
«امان» در قسمت نتایج گزارش خود آورده است که عملیات اخیر «برای اسرائیل زمان خریده» و این کشور میتواند از این فرصت برای تقویت خود استفاده کند تا «در صورتی که ایران تلاش برای نابودی اسرائیل را از سر بگیرد، بتواند با موفقیت با آن مقابله کند».
جمهوری اسلامی ایران مرگ ۳۱ تن از فرماندهان ارشد نظامی خود در عملیات اسرائیل را تأیید کرده، ولی در مورد آسیب واردشده به توان نظامی سپاه پاسداران، ارتش، موشکهای بالیستیک، فرودگاهها، توان دریایی و سایر اهداف نظامی ایران که ضربه دیدهاند، گزارشی منتشر نکرده است.
علی خامنهای پنجم تیر در نخستین پیام خود پس از برقراری آتشبس، جمهوری اسلامی را طرف «پیروز» جنگ، هم بر اسرائیل و هم بر آمریکا، دانست.
او به ضربات واردشده به «مناطق شهری و نظامی» اسرائیل در حملات موشکی ایران اشاره کرد و گفت اسرائیل «تقریباً له شد» و آمریکا برای نجات اسرائیل به ایران حمله کرد.
علی خامنهای که فرماندهی کل قوای جمهوری اسلامی را نیز بر عهده دارد، در پیام تصویری پنجم تیر به موضوع خسارات جنگ اشاره نکرد و در مورد دلیل موافقت ایران با آتشبس نیز هیچ توضیحی نداد.
پوشش زندۀ خبرهای مرتبط ترامپ باور ندارد ایران دیگر در پی سلاح اتمی باشد؛ خشم ترامپ از سخنان خامنهای